Aanwijzing beschermd stadsgezicht
Meestal neemt de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed het initiatief voor de aanwijzing van een beschermd stadsgezicht. Deze stelt het voornemen tot aanwijzing aan de orde in een informeel overleg met de gemeente. De Rijksdienst zorgt vervolgens voor een verwoording van de specifieke waarden in een beschrijving. De gemeente publiceert dit voornemen. Na advies van de gemeenteraad, Gedeputeerde Staten, de Rijksplanologische Commissie en de Raad voor Cultuur nemen de ministers van OCW en VROM vervolgens een beslissing. Bekendmaking vindt plaats in de Staatscourant en een plaatselijke krant.
De criteria voor aanwijzing tot beschermd stadsgezicht zijn de aanwezigheid van intrinsieke stedenbouwkundige kwaliteit, bijzondere historische betekenis, stedenbouwkundige betekenis in ruimere omgeving en de gaafheid en zeldzaamheid van de genoemde kwaliteiten.
Voor beschermde stadsgezichten gelden aparte regels. Deze worden vastgelegd in een zogenaamd beschermend bestemmingsplan. Dit plan is doorgaans gedetailleerder dan een gewoon bestemmingsplan. Hierin worden specifieke regels gesteld voor zowel de bebouwde alsook de onbebouwde ruimte. Denk bij het laatste bijvoorbeeld aan de straatinrichting en groen.
Aanwijzing 19e-eeuwse schil als beschermd stadsgezicht rond
Op 5 juni 2013 hebben de minister van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap en de minister van Infrastructuur en Milieu de 19<sup>e</sup>-eeuwse Schil in Dordrecht aangewezen als beschermd stadsgezicht. In de 
toelichting (28 MB) vind u hier meer informatie over. De grens van het gebied is op de kaart te zien:
Het beschermd stadsgezicht 19<sup>e</sup>-eeuwse Schil Dordrecht maakt deel uit van de uitbreiding van de Dordtse binnenstad in de tweede helft van de 19<sup>e</sup> eeuw. Dit gebeurde toen schilvormig ten zuiden en oosten van de binnenstad.
Het wegen- en stratenpatroon in dit gebied is vrijwel helemaal terug te voeren op een van voor 1800 stammend en duidelijk herkenbaar gelijkmatig patroon van lanen. Dit patroon is doorkruist met loodrechte assen, de wegen, gericht op de voormalige stadspoorten.
Het gebied bestond in de 18<sup>e</sup> eeuw uit bleekvelden, tuinderijen en kwekerijen. Later werden er enkele grote buitenplaatsen aangelegd. Tussen 1850 en 1930 transformeerde ‘de schil’ in een gemengd woon- en werkgebied, met winkels, villa’s en herenhuizen rond de hoofdstraten. Ook kwamen er een groot park, industrie en arbeidershuisvesting dichtbij de havens en op de achterterreinen.
In de jaren zestig van de vorige eeuw werd een begin gemaakt met de stadsvernieuwing in verschillende delen van het gebied. Het beschermd stadsgezicht omvat het deel waarin de historische structuur met de verschillende woonmilieus het best bewaard is gebleven. In het gebied is duidelijk te zien dat de 19<sup>e</sup>-eeuwse schil niet volgens een vaststaand plan en grotendeels door particulier initiatief tot stand is gekomen.
Omdat het gebied is aangewezen als beschermd stadsgezicht, moet de gemeenteraad hier bestemmingsplannen vaststellen die daar rekening mee houden. De bestemmingsplannen Schil en De Stadswerven voldoen hier al aan. Het nieuwe bestemmingsplan Reeland ligt ter inzage.
De aanwijzing tot beschermd stadsgezicht is overigens niet bedoeld om de huidige toestand te bevriezen. Nieuwe ontwikkelingen blijven mogelijk, maar wel met respect voor en liefst geïnspireerd door de historische ruimtelijke structuur. In totaal zijn er in Nederland meer dan 400 beschermde stads- en dorpsgezichten.
