Het Tomadohuis

Het Tomadohuis is een gebouw dat lijkt te zijn weggelopen uit een film van Jacques Tati. Een hypermodern kantoorgebouw in een historische stad tegenover het neoclassicistische station aan de entreeboulevard naar de stad. In 1962 werd het door de bekende architect Hugh Maaskant ontworpen kantoorgebouw geopend. Eind 2016 werd het opnieuw geopend, nu met een andere functie.

TOMADO

De werknemers van Tomado  (Van der TOgt MAssaproductie DOrdrecht) kwamen dit representatieve hoofdkantoor binnen via het naastgelegen installatie-gebouw. In het  bijgebouw hing je je jas op en wisselde je je gemakkelijke schoenen voor je nette schoenen. Via de roltrap kwam je op de 2de verdieping uit waar de receptioniste zat. Op deze verdieping zat achter de in het oog springende erker met glaskunstwerk een grote vide. De erker is niet alleen een fraai uitgebalanceerd vormelement op de gevel, maar laat ook zien dat op deze plek in het gebouw een bijzondere functie zat. De erker aan de zijgevel laat zien waar de directie gehuisvest was.

De entree aan de Johan de Wittstraat was voor de klanten. Je kon even plaats nemen op de 'Barcelona stoel' van Mies van der Rohe naast de vitrine met kunst. De receptioniste kwam op haar hoge hakken over de marmeren vloertegels aangelopen om de klant op te halen en mee naar boven te nemen.

Het terrein rond het gebouw was leeg met een strak vormgegeven bestrating in een patroon dat doorliep in de entree, met op de hoek een vierkant vak voor planten.

Constructie

Het gebouw had niet alleen hightech snufjes als een roltrap en buizenpost, ook over de installatie en het constructieve ontwerp was 'out of the box' gedacht. Het gebouw kraagt uit over de glazen entree door een betonconstructie die staat op twee betonnen schijven. Deze zorgen ook voor de stabiliteit van het pand. Ze hebben een bijzondere afwerking met Japans mozaïek. Er zijn zeer representatieve materialen gebruikt zoals marmeren afwerking van de kopse kanten van de sparingen in de genoemde betonnen wanden.

Licht

Het gebouw heeft een lichte uitstraling omdat het lijkt te zweven. Daarnaast heeft het een lichte afwerking in de vorm van witte tegeltjes en het wordt doorsneden door horizontale banden van glas waar verlichting in was aangebracht om alle glazen stroken op dezelfde manier te verlichting. Het gebouw had daarom in het donker een compleet andere uitstraling dan overdag. De donkere glazen banden waren ’s avonds lichtstrepen in een donkere omgeving.

Verbouwing tot woningen

Eind 2016 is het gebouw ‘geopend’ met een spetterende lichtshow op de erker die weer is voorzien van een nieuw glaskunstwerk. Er zijn loftappartementen gerealiseerd in het pand, een horecavoorziening in de plint en het dakterras wordt gezamenlijk gebruikt door de nieuwe bewoners. Vanuit de historie van het pand is het jammer dat het achtergelegen gebouw niet meer de dienstfunctie heeft voor het hoofdgebouw. Hier zijn ook nog 4 wooneenheden in gebouwd. Maar ook zijn hier de bergingen voor de woningen en ruimte voor opslag en de afvalcontainers van de horeca en de woningen. Helaas is op het terrein nog een trafo gemaakt. Dit had vanuit het monument gezien inpandig moeten worden opgelost, evenals de fietsenstalling voor de bewoners. Het juridisch kantoor/loket zal op termijn ook nog tot woning worden verbouwd.

Toekomst

Een modern gebouw vraagt ook om een moderne aanpak van de monumentenzorg. Hoe maak je zo’n gebouw, dat heel specifiek voor een bepaalde functie is ontworpen, bruikbaar voor de toekomst? Ook voor dit gebouw is een bouwhistorische opname gemaakt. In zo’n opname wordt de monumentale waarde van de bouwdelen benoemd en gewogen. Met deze waardestelling in de hand is met de nieuwe eigenaar gekeken hoe de nieuwe functie zo passend mogelijk in het gebouw kan worden gerealiseerd. Dit vergt soms wat meer inspanning voor specifieke oplossingen. Over en weer moet de toekomstwaarde tegen de historische waarde worden afgewogen. Dit heeft tot een passend resultaat geleid. Het gebouw kan weer als lichtbaken schijnen en blijft contrasteren met zijn omgeving. Het mooiste beeld, dat uit alle ramen tegelijk hetzelfde licht schijnt, is niet meer haalbaar door de nieuwe functie. Maar het gebouw is weer volledig in gebruik. Het Tomadohuis is een bijzondere plek geworden om te wonen en vele bezoekers van de stad kunnen een glimp van het (recente) verleden ervaren als zij in de plint van dit bijzonder moderne gebouw wat gaan eten of drinken.

Belangstelling

Het gebouw en zijn historie staat nog steeds in de belangstelling. Zo is in maart 2016 in de VPRO-serie Ondersteboven over de jaren '60 aandacht aan Tomado gegeven en is in augustus 2013 het boek Tomado verschenen bij uitgeverij Boekschap. Nog steeds zijn, nu ook via diverse webshops, producten van Tomado te koop.

Biografie van het pand:

1959-1962 Bouw Tomadohuis, architect Hugh Maaskant, opdrachtgever Jan van der Togt

Vanaf jaren 80 vele gebruikers/eigenaars: Poggenpohl, Bloedbank, Provincie Zuid-Holland

1982 herinrichting terrein

1983 sloop glaskunstwerk Joop van den Broek

1983 aanbrengen kunstwerk Sies Bleeker

1987 aanwijzing tot gemeentelijk monument

1988-89 puien onderbouw vernieuwd

2014 aankoop Certitudo

2015-2016 herontwikkeling tot woongebouw

Bron: Bouwhistorische verkenning Tomadohuis oktober 2014, Monumenten adviesbureau