Bouwhistorisch onderzoek: nu ook bij niet-monumenten

Woont u in de binnenstad, in een pand zonder monumentenstatus? Misschien heeft uw pand meer oude onderdelen dan u tot nu toe dacht!

Al lijkt uw pand aan de voorkant heel modern, dat zegt zeker niet alles. Door onderzoek weten we dat achter een moderne gevel zomaar een eeuwenoud huis schuil kan gaan. De voorgevel is dan ooit vervangen door een nieuwe, maar de zijmuren, vloeren, trappen en kap zijn veel ouder.

Daarom heeft de gemeente bij niet-monumenten in de binnenstad een onderzoek gedaan op basis van een aantal criteria. Per pand is een inschatting gemaakt van mogelijke monumentale waarden: dit noemen wij de verwachtingen. Deze verwachtingen zijn in oranje weergegeven op de Bouwhistorische Verwachtingenkaart van Dordrecht. De kaart is dynamisch. De uitkomsten van de onderzoeken worden hierin verwerkt.

Wat zijn bouwhistorische waarden?

Bouwhistorische waarden zijn oude (onderdelen van) gebouwen. Ze geven informatie over de toegepaste bouwmethodes en bouwmaterialen door de eeuwen heen. Hiermee geven deze onderdelen ook informatie over de bouwgeschiedenis van de stad Dordrecht en ze vertellen daarnaast over de bewoners en het gebruik van het pand. Het zijn waarden: ze zijn het waard om behouden te worden door de eigenaren. Ze maken onderdeel uit van de Dordtse cultuurhistorie. 

Wat wil de gemeente met de kaart?

De gemeente wil de eigenaren en gebruikers van de 'oranje' panden informeren over de verwachte aanwezigheid van bouwhistorische waarden in hun pand. Zij  hoopt hierbij de eigenaren en gebruikers enthousiast te maken voor het laten uitvoeren van bouwhistorisch onderzoek. Bij voorkeur voordat het pand ingrijpend wordt verbouwd of (gedeeltelijk) gesloopt. Met de kennis die het onderzoek oplevert, kan de eigenaar het verbouwingsplan zo vormgeven dat de bouwhistorische waarden behouden blijven en zelfs beter worden benut.

Heeft u een 'oranje' pand en bent u van plan om te verbouwen of deels te slopen? Dan raden wij u aan om onderzoek te laten uitvoeren naar de bouwhistorische waarden in uw pand. Behalve waarde voor de eigenaar levert het onderzoek ook relevante kennis op voor de Dordtse geschiedenis.

Wat houdt een bouwhistorisch onderzoek in?

Een bouwhistorisch onderzoek wordt in twee fasen aangepakt:

1. Quick Scan: De bouwhistoricus start met een kort onderzoek in het archief en een onderzoek ter plaatse van 1 à 2 uur naar de impact van de voorgenomen verbouwing en/of gedeeltelijke sloop. Van dit onderzoek wordt een korte rapportage gemaakt. De ervaring leert dat ongeveer in de helft van de situaties hiermee voldoende informatie is verkregen om de gevolgen van eventuele bouwplannen te kunnen beoordelen.
   
   
2. Bouwhistorisch onderzoek: Als er bijvoorbeeld belangrijke bouwhistorische waarden dreigen te verdwijnen bij de verbouwing, is aanvullend onderzoek gewenst. Dit bestaat uit een beter onderzoek in het gebouw zelf, dat ongeveer 1 à 2 dagen duurt en een aanvullend archiefonderzoek. Vaak kan dit onderzoek pas plaatsvinden tijdens de verbouwing/sloop, omdat alleen dan bouwmuren te zien zijn bijvoorbeeld. Uiteraard probeert de onderzoeker de werkzaamheden zo min mogelijk te verstoren. Het onderzoek vindt altijd plaats in overleg met de eigenaar en/of aannemer. Ter afronding maakt de bouwhistoricus een uitgebreide rapportage. De eigenaar van het pand ontvangt een kopie van het rapport. Zo'n rapport kan interessant zijn voor de eigenaar, bijvoorbeeld bij verkoop van het pand. Aanwezigheid van authentieke details en bouwhistorische waarden maken een pand veelal aantrekkelijker bij verkoop.

Hoe laat ik een onderzoek doen?

Het onderzoek door de gemeentelijke bouwhistoricus aan 'oranje' panden is gratis. De gemeente kan echter maar een beperkt aantal panden per jaar onderzoeken. Verzoeken komen daarna op een wachtlijst. Meld het daarom zo snel mogelijk wanneer u verbouw of sloop in een 'oranje' pand van plan bent. Hoe vroeger uw melding, hoe groter de kans dat uw onderzoek op tijd kan worden uitgevoerd. U kunt hiervoor contact opnemen met de gemeentelijke bouwhistoricus Christine Weijs, 078-7704910 of c.weijs@dordrecht.nl.

Sinds 2014 is via de stichting Historisch Platform Dordrecht ook een Werkgroep Bouwhistorie actief, die onderzoek wil gaan verrichten in samenwerking met eigenaren. Wilt u weten of de werkgroep in uw pand onderzoek kan verrichten, neem dan contact op met D. Swier via info@historischplatformdordrecht.nl. In het geval de werkgroep onderzoek verricht, ontvangt de gemeente graag een kopie van de rapportage om de kennis actueel te houden.

U kunt natuurlijk ook zelf een bouwhistorisch onderzoeksbureau benaderen. Dan komen de kosten voor het onderzoek bij u als opdrachtgever te liggen. Als u hiervoor kiest, ontvangt de gemeente ook graag een kopie van het rapport.