De kleuren van De Holland

De Holland is herboren. Het markante gebouw van architect Sybold van Ravesteijn is in 1939 gebouwd als kantoor van Brandverzekeringsmaatschappij De Holland van 1859. De lange zijkanten zijn weer zichtbaar, de grote ramen zitten er weer in en zelfs het beeld prijkt weer boven de entree. En is het u opgevallen dat ook de gevels er weer fris uitzien? Moest u even slikken en dacht u: roze?

Kleurhistorisch onderzoek

De restauratiearchitect wilde graag weten wat de oorspronkelijke kleuren in het in- en exterieur zijn geweest en gaf de gemeentelijk bouwhistoricus opdracht om een kleurhistorisch onderzoek te doen. Om een totaalbeeld te krijgen van de kleuren van het gebouw zijn er zgn. kleurtrapjes gemaakt op diverse plekken en zijn diverse onderdelen van het gebouw onderzocht. Ook oude afbeeldingen geven vaak veel informatie, zelfs als ze in zwart wit zijn.

Het onderzoek is uitgevoerd van onder naar boven en van buiten naar binnen. In het souterrain bleken op enkele ronde raamkozijntjes (de raampjes die eruit zien als patrijspoortjes) nog verschillende verflagen te zitten.

Oude verflagen

De meeste stalen ramen van de kantoorverdieping zijn weggehaald in 1987, maar aan de zuidkant (de entree) zitten nog de originele vensters en aan de beide lange kanten was er toch nog een enkel kozijn, verstopt achter beplating. Hier zaten nog restanten op van oude verflagen, zowel aan de buitenkant als aan de binnenkant. De voordeur is weliswaar in 1987 ingekort, toch was te herleiden dat deze blank gelakt is geweest. Het bovenlicht erboven had nog het oorspronkelijke glas met koperen sierwerk erachter.

De indruk bestond dat het gebouw aan de binnenzijde geheel was gestript. Dat bleek gelukkig nét niet helemaal waar. De muren waren gestukt en gewoon een paar keer fris wit geschilderd. De oorspronkelijke crème witte kleur zat er nog onder. De kozijnen zelf hadden een onverwachte kleur: metallic grijsgroen. Boven deze vensters kwam een grote verrassing tevoorschijn: de zonwering, inclusief de stof in een lentegroene kleur.

Zachte pasteltinten

Een tweede complete verrassing lag op de vloer: hier waren nog restanten van de kurktegels en zelfs nog van het marmer en granito bij de ingang. Op de pilaren in de kantoorverdieping zijn scherven gevonden van lange smalle zachtgele tegeltjes die samen een hoge plint vormden. Hierboven was een rand van marmer en daarboven waren de pilaren in een zacht witte tint gepleisterd. Tegen het plafond zijn restanten van de zachtboardbekleding gevonden en de daklichten met koperen randstrips. Uiteindelijk waren vrijwel alle kleuren en materialen van de kantoorverdieping nog in minieme maar duidelijke restanten aanwezig, zodat er een goed beeld ontstond van deze ruimte. Een rustige uitstraling in zachte pastelachtige tinten groengrijs, aangekleed met marmer en kurk. En wat opsmuk met koperstrips.

In het dekseltje van de bonbondoos (de commissarissenkamer) was eigenlijk nog het minst terug te vinden van de oorspronkelijke interieurafwerking. Wel zijn hier de kleuren van de raamkozijnen gevonden, zowel aan de buiten- als aan de binnenzijde. Hier wederom een zacht beige kleur aan de buitenzijde en metallic aan de binnenzijde, maar dan in zilvergrijs. De zonwering was hier waarschijnlijk donkerblauw – net wat deftiger dan op de kantoorverdieping.

Onderzoek van materiaal en kleuren

Tot slot is er materiaal technisch onderzoek gedaan naar de samenstelling en kleuren van de gevelpleister. Op de buitengevels is namelijk een natuursteenpleister met roze pigment aangebracht, waarin fijngemalen stukjes graniet zitten. De traptreden van de hoofdentree aan de zuidkant zijn iets donkerder van tint zodat de trap eruit springt. In combinatie met de luifel met koperen dragers is het een monumentale entree. Links en rechts van de entree kwamen uiteindelijk ook nog ovalen marmeren gedenkplaten tevoorschijn, waarin met gouden letters stond dat De Holland is samengegaan met De Utrecht.

Gemeente raadt kleuronderzoek aan

Met kleurhistorisch onderzoek vergroot de gemeente Dordrecht haar kennis over de ontwikkeling van kleurgebruik in de verschillende eeuwen en in de verschillende bouwstijlen. Wanneer u als eigenaar uw monumentale huis wilt schilderen (van buiten of van binnen), is kleuronderzoek altijd aan te raden. Hoe meer kleurlagen er nog op het hout zitten, hoe ouder het is en hoe meer het ons kan vertellen over de (bewoners)geschiedenis van het pand.

Hebt u vragen? Bel of mail gemeentelijk bouwhistoricus Christine Weijs, tel: 078-770 4910 of e-mail: c.weijs@dordrecht.nl.