Verzekeren van uw monument

Veel monumenteigenaren zijn onderverzekerd tegen schade aan hun pand. Vaak is dat onbewust, soms is dat echter bewust, omdat de verzekeringspremie anders te hoog wordt. Bij onderverzekering is de verzekerde som lager dan de werkelijke waarde. Als de verzekerde waarde maar 50% is van de werkelijke waarde, zal de verzekeraar ook maar 50% van een gedeclareerde schade vergoeden. Dat kan een enorme tegenvaller zijn na een nare gebeurtenis.

Onbewust

Hoe kan je nou onbewust onderverzekerd zijn, terwijl je alle formulieren van de verzekeraar naar waarheid hebt ingevuld? Gebouwen moeten worden verzekerd op herbouwwaarde. Wanneer een gebouw compleet ingestort is, moet met het verzekeringsgeld het gebouw opnieuw gebouwd kunnen worden. Echter, als de herbouwwaarde niet juist bepaald is, bijvoorbeeld door middel van een standaard vragenlijst of een herbouwwaardemeter, is het mogelijk dat er een te laag bedrag wordt uitgekeerd: het pand kan niet meer als vanouds herbouwd worden.

Een andere manier van onderverzekeren is door het onvoldoende compenseren van prijsstijgingen (de indexering) door de verzekeraar. Bij het indexeren  van de verzekerde waarde zal een (goede) verzekeraar een andere index gebruiken bij een monument dan bij een standaard pand. De standaard CBS opstalindex is gebaseerd op de bouwkosten van nieuw opgeleverde woningen. Deze houdt geen rekening met de hogere arbeids- en materiaalkosten die de herbouw van een monumentaal pand met zich meebrengt. Een monumenteneigenaar met een CBS opstalindex loopt dus een groot risico op onderverzekering. Met een specifieke monumentenopstalindex is die kans veel kleiner.

Duur

Wanneer uw pand wordt aangewezen als monument en u geeft dat door aan uw verzekeraar, is de kans groot dat deze de premie van uw opstalverzekering verhoogt. Vreemd eigenlijk, want uw pand is toch niet veranderd? Toch zit er een logica achter het verhogen van de premie:

Hoe hoger de herbouwwaarde, hoe hoger de premie. Bij het (her)bouwen van monumentale gebouwen is er sprake van vaak kostbaardere materialen en hogere loonkosten van vakwerklieden dan bij gewone nieuwbouw woningen. Bij niet-monumenten worden geen (hoge) eisen gesteld aan de te gebruiken materialen en de uitvoering. Een monument heeft daarom vaak een hogere herbouwwaarde dan wanneer het geen monument is.

Vorkconstructie

Simon Kadijk, directeur van de verzekeringsmaatschappij Donatus*, beweert in het Erfgoedmagazine van september 2016 dat het verzekeren van een monument goedkoper kan, door middel van een vorkconstructie. Uitgangspunt daarbij is het gegeven dat grote monumenten bijna nooit volledig worden verwoest.

Grote monumenten, zoals kastelen en kerken, zullen bij een brand nooit volledig verwoest worden. In de meeste gevallen zullen muren en zware vloerconstructies blijven staan. Maar als een monument wel volledig verloren gaat, bijvoorbeeld doordat er een vliegtuig op valt, is de vraag of er behoefte is om het monument te herbouwen. Je bouwt dan namelijk geen monument, hooguit een replica. Het monumentale karakter is weg, want er wordt met nieuwe materialen gebouwd. En hoogstwaarschijnlijk zal de replica niet 1 op 1 identiek zijn, omdat er rekening zal worden gehouden met bijvoorbeeld het bouwbesluit en een klimaatinstallatie en dergelijke. Let wel: het bouwen van een replica is niet verboden.

Nu duidelijk is dat een totale verwoesting eigenlijk nooit voorkomt en dat bij zeer grote schade het gebouw niet als replica herbouwd zal worden, waarom zou je dan de volledige herbouwwaarde verzekeren? Omdat je anders onderverzekerd bent: je krijgt dan, ook bij kleinere schades, niet het volledige schadebedrag vergoed.

Bij een vorkconstructie spreek je af dat de onderverzekering niet wordt toegepast, maar dat het verzekerde bedrag het maximum is. Het verzekerde bedrag is echter lager dan de herbouwwaarde. Bij een vorkconstructie komen er twee bedragen op de polis te staan: de herbouwwaarde en de verzekerde waarde. Over het deel dat je niet verzekert, geeft de verzekeraar 50% premiekorting.** Hierdoor heb je een lagere premie dan wanneer je het monument voor de volledige herbouwwaarde verzekert, terwijl de kleinere schades volledig vergoed worden.

Conclusie en advies

Veel monumenten(eigenaren) zijn onderverzekerd. Check uw opstalverzekering en pas deze aan de huidige situatie aan. Laat u goed informeren, bij verschillende partijen, over o.a. de herbouwwaarde en opstalindex. Overleg met het Vakteam Erfgoed van de gemeente Dordrecht en/of de Rijksdienst voor Cultureel Erfgoed wanneer u overweegt een vorkconstructie toe te passen. Misschien is een replica van uw monument na volledige verwoesting wèl gewenst.

*Donatus is een onderlinge verzekeraar die werkt zonder winstoogmerk. Deze verzekeraar is specialist in het verzekeren van kerken, monumenten en (zorg)instellingen.

** Je zou hier misschien 100% korting verwachten, maar dat kan niet: dan is er sprake van onderverzekering.